Aby rozwód orzeczony zagranicą wywoływał skutki prawne w Polsce należy przeprowadzić procedurę uznania wyroku rozwodowego. Tryb uznania zależy od dwóch elementów: daty orzeczenia rozwodu oraz państwa, w którym wydano orzeczenie rozwodowe.
Rozwody orzeczone przez sądy państw członkowskich UE od dnia 1.05.2004 r są co do zasady bezpośrednio uznawane na terenie Polski. Tematykę tą reguluje prawo unijne tj. Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000.
Kiedy rozwód zagraniczny może być nieważny w Polsce?
Sytuacje, w których orzeczenie rozwodowe sądu państwa UE może być nieuznane przez inne państwo członkowskie (np. Polskę) reguluje przepis art. 22 Rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000.
Zgodnie z treścią tego przepisu orzeczenia dotyczącego rozwodu, separacji lub unieważnienia małżeństwa nie uznaje się, jeżeli:
a) takie uznanie jest oczywiście sprzeczne z porządkiem publicznym państwa członkowskiego, w którym wystąpiono o uznanie;
b) zostało wydane zaocznie, jeśli stronie przeciwnej nie doręczono pisma wszczynającego postępowanie lub pisma równorzędnego w czasie i w sposób umożliwiający jej przygotowanie obrony, chyba że zostanie ustalone, że strona przeciwna jednoznacznie zgadza się z orzeczeniem;
c) orzeczenia nie da się pogodzić z orzeczeniem wydanym w postępowaniu między tymi samymi stronami w państwie członkowskim, w którym wystąpiono o uznanie; lub
d) orzeczenia nie da się pogodzić z wcześniejszym orzeczeniem wydanym w innym państwie członkowskim lub w państwie trzecim między tymi samymi stronami, o ile to wcześniejsze orzeczenie spełnia warunki niezbędne do jego uznania w państwie członkowskim, w którym wystąpiono o uznanie.
Orzeczenia rozwodowe wydane przez sądy państw niebędących członkami UE od dnia 1.07.2009 r. są również uznawane bezpośrednio przez polskie prawo. Zagadnienie to jest uregulowane w polskim kodeksie postępowania cywilnego. Zgodnie z treścią art. 1145 kodeksu postępowania cywilnego orzeczenia sądów państw obcych wydane w sprawach cywilnych podlegają uznaniu z mocy prawa.
Przypadki odmowy uznania orzeczenia sądu państwa niebędącego członkiem UE przewiduje art. 1146 § 1 kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z treścią tego przepisu orzeczenie sądu państwa obcego nie podlega uznaniu, jeżeli:
1) nie jest prawomocne w państwie, w którym zostało wydane;
2) zapadło w sprawie należącej do wyłącznej jurysdykcji sądów polskich;
3) pozwanemu, który nie wdał się w spór co do istoty sprawy, nie doręczono należycie i w czasie umożliwiającym podjęcie obrony pisma wszczynającego postępowanie;
4) strona w toku postępowania była pozbawiona możności obrony;
5) sprawa o to samo roszczenie między tymi samymi stronami zawisła w Rzeczypospolitej Polskiej wcześniej niż przed sądem państwa obcego;
6) jest sprzeczne z wcześniej wydanym prawomocnym orzeczeniem sądu polskiego albo wcześniej wydanym prawomocnym orzeczeniem sądu państwa obcego, spełniającym przesłanki jego uznania w Rzeczypospolitej Polskiej, zapadłymi w sprawie o to samo roszczenie między tymi samymi stronami;
7) uznanie byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego).
Szczegółowe omówienie przypadków odmowy uznania zagranicznego orzeczenia rozwodowego opisanych w art. 22 Rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 oraz art. 1146 § 1 kodeksu postępowania cywilnego będzie przedmiotem kolejnych tekstów.
Potrzebujesz pomocy z zakresu prawa rodzinnego? Zapraszam do kontaktu.
PS Wszystkich zainteresowanych tematyką rozwodu zapraszam do lektury naszego mini poradnika pt ” Jak się rozwieść ? „.
Link do poradnika:
Pozdrawiam
Michał Gruchacz
radca prawny
* Tekst nie stanowi porady ani opinii prawnej jest wyłącznie poglądem autora.
