Ostatnia nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego z dnia 4.07.2019 r. objęła swoim zakresem m.in. materię kosztów postępowania cywilnego.
Odsetki od kosztów procesu od 2019 roku
Po pierwsze wspomniana nowelizacja wprowadza nową zasadę, że od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego – czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.
Jeżeli orzeczenie jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli takie orzeczenie podlega doręczeniu z urzędu – za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty.
Rozwiązanie to ma zapobiegać przewlekłości w zakresie zwrotu kosztów procesu zasądzonych przez sąd. Powyższą zmianę należy uznać za niewątpliwie pozytywną.
Koszty procesu cywilnego – nowelizacja
Drugą zmianą jest wprowadzenie regulacji stanowiącej, że w szczególnie uzasadnionym przypadku, na wniosek strony, która w toku procesu poniosła szczególnie wysoki wydatek podlegający zwrotowi, sąd może przyznać jej odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od kwoty równej temu wydatkowi za czas od dnia jego poniesienia przez stronę do dnia zapłaty.
Regulację tą należy uznać za nie do końca trafioną przede wszystkim z uwagi na jej zapis tj. dwukrotne użycie słowa „szczególnie”. Zgodnie z jej dosłownym brzmieniem w szczególnie uzasadnionym przypadku stronie, która poniosła szczególnie wysoki wydatek podlegający zwrotowi, sąd może przyznać odsetki od kwoty równej wartości tego wydatku. W praktyce może powodować to wyjątkowo rzadkie stosowanie jej przez sądy.
Trzecia zmiana dotyczy nałożenia przez sąd obowiązku zwrotu kosztów w części wyższej, niż nakazywałby to wynik sprawy, a nawet zwrotu kosztów w całości. Zgodnie z treścią znowelizowanego art. 103 § 3 kodeksu postępowania cywilnego sąd może, niezależnie od wyniku sprawy, nałożyć na stronę obowiązek zwrotu kosztów w części wyższej, niż nakazywałby to wynik sprawy, a nawet zwrotu kosztów w całości jeżeli strona:
1) pomimo wezwania do osobistego stawiennictwa nie stawiła się w celu udziału w czynności sądu i nie usprawiedliwiła swego niestawiennictwa;
2) w toku postępowania bez usprawiedliwienia nie stawiła się na posiedzenie mediacyjne pomimo wcześniejszego wyrażenia zgody na mediację.
O możliwości zastosowania powyżej sankcji sąd poucza strony przy wezwaniu do osobistego stawiennictwa lub przy skierowaniu stron do mediacji.
Powyższą regulację należy ocenić pozytywnie, bowiem piętnuje ona zachowania strony, która próbowałaby w bezpodstawnie przewlekać prowadzone postępowanie poprzez nieusprawiedliwione uchylanie się od udziału w czynnościach sądu bądź posiedzenia mediacyjnego.
Warto wskazać, że zmiany opisane powyżej zaczną obowiązywać dopiero od dnia 7.11.2019 r.
Pozdrawiam
Michał Gruchacz
* Tekst nie stanowi porady ani opinii prawnej, jest wyłącznie poglądem autora.
