Będąc po lekturze mojego ostatniego tekstu
Kto może zostać ubezwłasnowolniony? Podstawy ubezwłasnowolnienia.
każdy już wie, że ubezwłasnowolnionym może zostać tylko osoba mająca określone zaburzenia natury psychicznej. Dzisiaj chciałbym odpowiedzieć na pytanie czy osoba chora psychicznie / ubezwłasnowolniona może zostać w procesie rozwodowym uznana za winną rozkładu pożycia małżeńskiego.
Najczęściej osobie chorej psychicznie trudno będzie przypisać winę za rozkład pożycia małżeńskiego. Dzieje się tak gdyż przypisanie winy za rozkład pożycia małżeńskiego nie jest możliwe gdy działanie lub zaniechanie następuje w stanie niepoczytalności czy chociażby przemijającego zakłócenia czynności psychicznych. Nie można bowiem mówić o winie małżonka, gdy nie jest on świadomy swoich zachowań i ich skutków.
Niekiedy wyrażany jest pogląd, że przypisanie małżonkowi winy w powstaniu rozkładu pożycia małżeńskiego stanowi również wyraz ujemnej oceny moralnej postępowanie tego małżonka.
Należy zatem stwierdzić, że sam fakt choroby psychicznej małżonka nie wyłącza jednak automatycznie możliwości ustalenia jego winy za rozkład pożycia małżeńskiego. Przykładem takiej sytuacji może być czyniona w okresach świadomości (tzw. okresy reemisji) odmowa leczenia, gdy małżonek ten ma świadomość, że jego choroba zagraża jego najbliższym, a pomimo to uniemożliwia lub utrudnia swoje leczenie. Ponadto takie zachowanie małżonka powinno być również ocenione jako moralnie negatywne. Oznacza to, że małżonek chory psychicznie może zostać wówczas uznany za współwinnego lub nawet wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego.
Sąd orzekający rozwód musi szczególnie wnikliwie oceniać każdy taki przypadek, badając czy małżonek chory psychicznie miał świadomość swoich zachowań i ich skutków. Zależy to w głównej mierze od rodzaju choroby psychicznej małżonka oraz jej indywidualnego przebiegu.
Analogicznie należy ocenić sam fakt ubezwłasnowolnienia małżonka tzn. nie przesądza on o braku możliwości uznaniu go za winnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Może bowiem zdarzyć się sytuacja, w której małżonek ubezwłasnowolniony całkowicie ma świadomość tego, że jego zachowania naruszają obowiązki małżeńskie wynikające z ustawy czy zasad współżycia społecznego. Możliwa jest również sytuacja, w której małżonek pomimo całkowitego ubezwłasnowolnienia będzie w pełni poczytalny – stanie się tak np. gdy ubezwłasnowolnienie nie zostanie uchylone pomimo odpadnięcia przesłanek do (przyczyn) ubezwłasnowolnienia.
Rozwód z chorym psychicznie z orzeczeniem o winie
Podsumowując należy stwierdzić, że nie można wykluczyć uznania za winnego rozkładu pożycia małżeńskiego małżonka chorego psychicznie / ubezwłasnowolnionego. Jednak zawsze wymagać to będzie od sądu orzekającego rozwód wnikliwej oceny konkretnego przypadku.
Przydatne orzeczenie: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.01.2001r., V CSK 915/00.
Nasza Kancelaria świadczy pomoc z zakresu prawa rodzinnego.
Pozdrawiam
Michał Gruchacz
radca prawny
* Tekst nie stanowi porady ani opinii prawnej jest wyłącznie poglądem autora.
