Na wstępie należy stwierdzić, że środki emerytalne każdego z nas mogą być gromadzone na trzech rodzajach kont emerytalnych: a) w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS); b) w funduszach emerytalnych; c) w pracowniczych programach emerytalnych.
Dzisiejszy tekst będzie odnosił się do środków zgromadzonych na koncie emerytalnym w FUS i tego, co może się z nimi stać po naszej śmierci.
Co do zasady środki zgromadzone w systemie ubezpieczeń społecznych nie podlegają dziedziczeniu.
Co to jest wypłata gwarantowana?
Wyjątkiem jest instytucja tzw. wypłaty gwarantowanej z FUS. Polega ona na wskazaniu osoby uposażonej (uprawnionej) do wypłaty jednorazowego świadczenia pieniężnego. Zgodnie z treścią art. 25b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z możliwości imiennego wskazania osób uposażonych może skorzystać osoba, która: 1) nabyła prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego, wynoszącego 65 lat albo do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku miała ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej, 2) posiadała subkonto, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, 3) nie pobiera okresowej emerytury kapitałowej.
Krąg osób, które mogą być osobami uposażonymi wyznacza art. 67 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z treścią tego przepisu uposażonymi mogą zostać: 1) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione; 2) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka; 3) małżonek (wdowa i wdowiec); 4) rodzice (za rodziców uważa się również ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające). Inne osoby mogą zostać uposażonymi jedynie po uzyskaniu pisemnej zgody współmałżonka.
Wskazanie osoby uposażonej może zawierać również dyspozycję, dotyczącą udziału każdego z uposażonych w kwocie wypłaty gwarantowanej. W przypadku niewskazania wysokości udziałów poszczególnych uposażonych uznaje się, że udziały te są równe.
Należy wskazać, że w przypadku śmierci osoby uposażonej przypadający jej udział zostaje przydzielony w równych częściach pozostałym uposażonym, chyba że nasza dyspozycja dotycząca wypłaty gwarantowanej będzie odmienna.
Warto powiedzieć, że w każdym czasie możemy zmienić dyspozycje, dotyczące wypłaty gwarantowanej tj. wskazać inne osoby jako uposażone, ustalić inny rozkład udziałów pomiędzy uposażonymi bądź w ogóle zrezygnować z wskazywania jakichkolwiek osób jako uposażonych.
Osoba uposażona, zgodnie z dyspozycją, nabywa prawo do całości albo części wypłaty gwarantowanej, jeżeli śmierć emeryta, pobierającego emeryturę, nastąpiła w okresie trzech lat od miesiąca, od którego po raz pierwszy wypłacono emeryturę.
Zgodnie z treścią art. 25b ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wypłata gwarantowana jest ustalana jako różnica między kwotą środków, o których mowa w art. 25 ust. 1, zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, a iloczynem liczby pełnych miesięcy, jakie upłynęły od początku miesiąca, w którym po raz pierwszy wypłacono emeryturę, do końca miesiąca, w którym nastąpiła śmierć emeryta, oraz trzydziestej siódmej części kwoty zewidencjonowanej na tym subkoncie.
Brak wskazania osoby uposażonej oznacza wskazanie jako osoby uposażonej małżonka, o ile w chwili śmierci emeryta pozostawał z nim we wspólności majątkowej. W pozostałych przypadkach wypłata gwarantowana wchodzi w skład spadku.
To koniec na dzisiaj 🙂 Pozdrawiam Cię serdecznie i do usłyszenia za tydzień 🙂
Michał Gruchacz
PS O tym co dzieje się po śmierci ze środkami zgromadzonymi na rachunku bankowym przeczytasz w innym moim tekście:
Dziedziczenie wkładów na rachunku bankowym
*Tekst nie stanowi porady ani opinii prawnej, jest wyłącznie poglądem autora.
