Umowa dożywocia polega na tym, że jedna ze stron (nabywca) w zamian za przeniesienie własności nieruchomości zobowiązuje się do dożywotniego utrzymania drugiej strony (zbywcy). W umowie strony powinny określić sposób w jaki nabywca miałby utrzymywać zbywcę, jeśli jednak umowa tego nie precyzuje, nabywca powinien, zgodnie z art. 908 k.c., przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie.
Kiedy warto zawrzeć umowę dożywocia?
Dożywocie ma duże znaczenie głównie dla osób starszych, które chcą przekazać nieruchomość swojemu dziecku za życia, by uniknąć późniejszych problemów związanych z dziedziczeniem tj. chcą rozdysponować swoim majątkiem za życia. Osoby te zazwyczaj dokonują tego na podstawie umowy darowizny, nie wiedząc, że istnieje inny sposób przeniesienia własności nieruchomości.
W przypadku darowizny rodzic nie ma de facto żadnego zabezpieczenia, bowiem pozbywa się własności nieruchomości nie otrzymując nic w zamian.
Ponadto w przypadku przekazania swojego majątku jednemu z dzieci w formie darowizny, pozostałym dzieciom może przysługiwać prawo do uwzględnienia darowizny przy kwestiach spadkowych – wliczenie do masy spadkowej lub wliczenie do podstawy obliczenia zachowku.
Umowa dożywocia a zachowek
Dożywocie w przeciwieństwie do darowizny – nie jest bezpłatnym przysporzeniem. Bowiem po stronie nabywcy powstaje obowiązek ponoszenia kosztów dożywotniego utrzymania zbywcy. Wobec tego, wartość nieruchomości przekazanej w drodze umowy dożywocia nie będzie brana pod uwagę przy wyliczaniu tzw. substratu zachowku. W konsekwencji spadkobiercy ustawowi nie będą mogli żądać zachowku od nabywcy nieruchomości.
Umowa dożywocia jest więc dobrym sposobem na przeniesienie nieruchomości za życia, który wyłącza możliwość dochodzenia zachowku od nabywcy nieruchomości oraz jednocześnie zapewnia zbywcy dożywotnią opiekę.
Koszty zawarcia umowy dożywocia
Zawarcie umowy dożywocia obarcza nabywcę nieruchomości obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% wartości nieruchomości. Nie jest to jedyny koszt, bowiem wobec tego że umowa dożywocia jest umową przenoszącą własność nieruchomości musi być sporządzona w formie aktu notarialnego, co związane jest z opłaceniem taksy notarialnej.
Autor:
mgr Karolina Luty
