Wyobraź sobie, że Pani Katarzyna i Pan Marek byli małżeństwem, które zostało jednak rozwiązane na mocy wyroku sądu z dnia 11.01.1998 r. Rozwód został orzeczony z wyłącznej winy Pana Marka. Pani Katarzyna w przeciwieństwie do Pana Marka nie zawarła nowego związku małżeńskiego. Obecnie Pani Katarzynie trudno jest utrzymać się samodzielnie. Jej jedynym dochodem jest emerytura w wysokości 1 600 zł, która nie pozwala jej na pokrycie wszystkich potrzeb życiowych. Na swoje miesięczne utrzymanie potrzebuje kwoty rzędu 2 200 zł. Oznacza to, że brakuje jej około 600 zł miesięczne na pokrycie ponoszonych przez nią wydatków. Z informacji posiadanych przez Panią Katarzynę wynika, że Pan Marek obecnie uzyskuje dochód z emerytury w wysokości 2 400 zł miesięczne.
Pani Katarzyna dowiedziała się od koleżanki, że istnieje coś takiego jak obowiązek alimentacyjny byłych małżonków. W związku z tym postanowiła skierować się po poradę prawną w tej sprawie do zaprzyjaźnionego radcy prawnego, który prowadził z sukcesem jej sprawę rozwodową. W trakcie rozmowy Pan Mecenas przypomniał Pani Katarzynie, że właśnie po to przed złożeniem pozwu rozwodowego wyjaśniał jej skutki żądania rozwodu z orzekaniem o wyłącznej winie Pana Marka w zakresie obowiązku alimentacyjnego. Obecnie – w związku z orzeczeniem wyłącznej winy za rozkład pożycia małżeńskiego po stronie Pana Marka – będą mieli ułatwione zadanie przy żądaniu od byłego męża alimentów, bowiem nie będą musieli udowadniać niedostatku po stronie Pani Katarzyny, lecz wystarczy udowodnienie wystąpienia stanu istotnego pogorszenia sytuacji materialnej Pani Katarzyny i jego związku z rozwodem.
Co to jest obowiązek alimentacyjny byłych małżonków?
Zgodnie z treścią art. 60 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w prawie rodzinnym jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
Celem jakiemu służy roszczenie oparte na art. 60 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest zapobieżenie sytuacji, w której rozwód miałby spowodować pogorszenie w istotny sposób sytuacji materialnej małżonka niewinnego w porównaniu do sytuacji, w której znajdowałby się w prawidłowo funkcjonującym małżeństwie. Zakres, w jakim to ma nastąpić, określa z jednej strony stopień pogorszenia się sytuacji materialnej małżonka niewinnego, a z drugiej strony zasady słuszności, które określają jaki w konkretnej sprawie zakres przyczynienia się małżonka winnego może być uznany za „odpowiedni”. Z reguły będzie on się znajdował pomiędzy granicą, poniżej której leży niedostatek, a granicą, której przekroczenie byłoby zrównaniem stopy życiowej obojga rozwiedzionych małżonków (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 9 września 2009r., I ACa 565/09).
Kryterium oceny zasadności takiego roszczenia stanowi porównanie sytuacji materialnej małżonka niewinnego z tym położeniem, jakie istniałoby, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie (teza XIII uchwały Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86).
Pan Mecenas poradził Pani Katarzynie złożenie pozwu przeciwko Panu Markowi na kwotę 300 zł. Przyjął bowiem, że hipotetyczny wspólny dochód Pani Katarzyny i Pana Marka wnosiłby obecnie 4 000 zł. Przy alimentach rzędu 300 zł Pani Katarzyna będzie miała w sumie 1 900 zł, a Pan Marek będzie dysponował 2 100 zł miesięcznie. Większe alimenty rzędu 400 zł doprowadziłyby do zrównania stopy życiowej byłych małżonków, co byłoby nieuprawnione. Pani Katarzyna zgodziła się na propozycję Pana Mecenasa i do sądu trafił pozew o alimenty na kwotę 300 zł. Sąd po przeprowadzeniu postępowania dowodowego w tej sprawie uznał w całości roszczenie Pani Katarzyny i zasądził od Pana Marka na rzecz Pani Katarzyny alimenty w wysokości 300 zł miesięczne.
Przydatne orzeczenie: Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 13.06.2018 r., III Ca 218/18.
Pozdrawiam
Michał Gruchacz
radca prawny
*Tekst nie stanowi porady ani opinii prawnej jest wyłącznie poglądem autora.
