Wyobraź sobie, że Pan Zdzisław ma pełnoletnią córkę Anię, na którą zgodnie z treścią wyroku z 2011 roku ma obowiązek płacić alimenty w wysokości 600 zł miesięcznie. Ania ma 21 lat, nie uczy się i żyje w związku partnerskim z Krzysztofem. Utrzymuje się z alimentów, dorywczych prac i dochodów swojego partnera Krzysztofa. Pan Zdzisław nie chce płacić już alimentów na Anię i zastanawia się do kiedy ma obowiązek płacić alimenty na córkę. Aby uzyskać odpowiedź na to pytanie udał się do znajomego radcy prawnego.
Znajomy radca prawny po wysłuchaniu Pana Zdzisława powiedział mu, że w jego sytuacji istnieje szansa na uchylenie obowiązku alimentacyjnego wobec córki. Podstawę prawną dla jego powództwa o uchylenie obowiązku alimentacyjnego stanowi art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego prawa rodzinnego. Zgodnie z treścią tego przepisu w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków w przypadku Pana Zdzisława polega na tym, że córka Ania uzyskała już (powinna uzyskać) zdolność do samodzielnego utrzymania się.
Kiedy można przestać płacić alimenty?
Przepis art. 133 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ustanawia zasadę, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Z kolei przepis art. 133 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Warto wskazać, że obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest ograniczony jakąś sztywną granicą wieku dziecka np. uzyskania pełnoletności. Obowiązek alimentacyjny nie jest również zależny od stopnia wykształcenia dziecka tzn. nie ustaje z osiągnięciem jakiegoś poziomu wykształcenia np. uzyskanie wyższego wykształcenia.
Jedyną okolicznością mającą prawne znaczenie dla trwania obowiązku alimentacyjnego jest możliwość samodzielnego utrzymania się przez dziecko. Przyjmuje się jednak, że nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego. Oznacza to, że pełnoletnie dziecko, które wyraża chęć dalszej nauki i ma zdolności pozwalające mu na kontynuowanie tej nauki musi być nadal alimentowane przez rodzica. Odmienne podejście prowadziłoby do uniemożliwienia lub co najmniej znacznego utrudnienia pełnoletniemu dziecku dalszego rozwoju z uwagi na brak środków materialnych na pokrycie kosztów kontynuowania nauki (zdobycia wykształcenia). Taka sytuacja byłaby również sprzeczna z podstawowym obowiązkiem rodzica wynikającym z art. 96 § 1 zd. 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowiącego, że rodzice są obowiązani troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że córka Pana Zdzisława jest w stanie się samodzielnie utrzymać, a nawet gdyby przyjąć, że nie jest w stanie się samodzielnie utrzymać to taki stan wynika z jej zaniedbań (braku starań w tym zakresie).
Pan Zdzisław aby móc przestać płacić alimenty na rzecz córki musi jednak wytoczyć powództwo o uchylenie obowiązku alimentacyjnego, bowiem tylko orzeczenie sądu może uregulować w jednoznaczny sposób kwestie ustania obowiązku alimentacyjnego ciążącego na Panu Zdzisławie.
Pozdrawiam
Michał Gruchacz
* Tekst nie stanowi porady ani opinii prawnej jest wyłącznie poglądem autora.
