Podstawę prawną do żądania przez jednego rodzica od drugiego z rodziców zwrotu środków przeznaczonych na utrzymanie lub wychowanie dziecka stanowi art. 140 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z treścią § 1 tego przepisu osoba, która dostarcza drugiemu środków utrzymania lub wychowania nie będąc do tego zobowiązana albo będąc zobowiązana z tego powodu, że uzyskanie na czas świadczeń alimentacyjnych od osoby zobowiązanej w bliższej lub tej samej kolejności byłoby dla uprawnionego niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, może żądać zwrotu od osoby, która powinna była te świadczenia spełnić.
Przepis ten przyznaje uprawnienie do żądania zwrotu kwot wyłożonych na utrzymanie lub wychowanie generalnie każdej osobie niezależnie od tego czy ciąży na niej obowiązek alimentacyjny czy też nie. Żądanie to powinno być kierowane do osoby, która powinna te świadczenia spełnić.
Kiedy jeden z rodziców może domagać się zwrotów kosztów za wychowanie dziecka?
Roszczenie to powstaje przez sam fakt dostarczenia środków utrzymania lub wychowania zamiast zobowiązanego. Jednak skala odpowiedzialności zobowiązanego jest zależna od zakresu jego obowiązku alimentacyjnego tj. od jego możliwości zarobkowych i majątkowych. Oznacza to, że na podstawie art. 140 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego prawa rodzinnego można żądać od zobowiązanego do wypłacania alimentów tylko tyle, ile wynika z jego możliwości zarobkowych i majątkowych. Pozostała część wydanych środków, która przekraczałaby ten poziom nie podlega zwrotowi na podstawie art. 140 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego ocenia się według stanu faktycznego istniejącego w okresie, za który dochodzi się poniesionych kosztów. Roszczenie zwrotne może dotyczyć świadczeń alimentacyjnych, które zostały już spełnione, nie dotyczy świadczeń przyszłych.
Przechodząc już do roszczeń zwrotnych między rodzicami dziecka należy stwierdzić, że rodzic który wyłącznie łożył na utrzymanie wspólnego dziecka ma prawo domagać się od drugiego z rodziców zwrotu odpowiedniej części poniesionych na ten cel kosztów, niezależnie od tego z jakiś źródeł finansował on potrzeby dziecka.
Jak obliczyć roszczenie alimentacyjne?
Po pierwsze oznacza to, że w takim przypadku rodzic od całej kwoty poniesionej na utrzymanie dziecka powinien odjąć kwotę odpowiadającą swojemu obowiązkowi alimentacyjnemu. Po drugie musi oszacować jaki jest zakres obowiązku alimentacyjnego drugiego rodzica. Dopiero wówczas może ocenić ile może domagać się zwrotu od drugiego rodzica, bowiem dochodzona kwota nie może przekraczać zakresu obowiązku alimentacyjnego drugiego rodzica.
Przydatne orzeczenia: Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7.11.2012r., IV CSK 220/12; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24.02.1978r., III CZP 4/78.
Pozdrawiam
Michał Gruchacz
* Tekst nie stanowi porady prawnej ani opinii prawnej jest wyłącznie poglądem autora.
