Obecnie przy podziale majątku wspólnego małżonków często uwidacznia się problem obciążenia hipotecznego, ustanowionego na nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego małżonków. Pojawia się pytanie czy, a jeżeli tak to w jaki sposób, uwzględniać obciążenie hipoteczne przy ustalaniu wartości majątku wspólnego małżonków. Odpowiedź na to pytanie jest istotna szczególnie, gdy mówimy o małżonku, który w wyniku podziału ma otrzymać nieruchomość obciążoną hipoteką.
Czy po podziale majątku nadal obie strony muszą spłacać kredyt?
Tego typu sytuacja była przedmiotem uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28.03.2019 r. (III CZP 21/18). W sprawie tej byli małżonkowie dokonywali podziału majątku wspólnego w skład którego wchodziła nieruchomość o wartości rynkowej 127 000 zł, na której ustanowiono hipotekę na zabezpieczenie spłaty ich kredytu. Zadłużenie z tytułu kredytu wynosiło w chwili orzekania 48 000 zł.
Sąd Najwyższy uznał, że w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków, obejmującego nieruchomość obciążoną hipoteką zabezpieczającą udzielony małżonkom kredyt bankowy, sąd – przydzielając tę nieruchomość na własność jednego z małżonków – ustala jej wartość co do zasady z pominięciem wartości obciążenia hipotecznego.
Należy podkreślić bowiem, że po podziale majątku nadal oboje małżonkowie są odpowiedzialni za spłatę kredytu, a nie tylko małżonek otrzymujący w wyniku podziału majątku wspólnego nieruchomość obciążoną hipoteką (dług utrzymuje się w takim samym kształcie). Dług ten jest bowiem długiem osobistym obu małżonków, którzy są solidarnie odpowiedzialni za jego spłatę.
Oznacza to, że w przypadku, gdy małżonek otrzymujący w wyniku podziału majątku nieruchomość obciążoną hipoteką sam spłaci resztę kredytu, ma on możliwość dochodzenia zwrotu od byłego małżonka spłaconego kredytu w części obciążającej go na mocy umowy kredytu.
Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że mogą zdarzyć się nietypowe przypadki w których przy podziale majątku wspólnego należałoby obniżyć wartość nieruchomości obciążonej hipotecznie np. szczególna sytuacja osobista lub majątkowa byłych małżonków; dysproporcje w wysokości zabezpieczenia hipotecznego i wartości nieruchomości.
Pogląd ten wpisuje się w generalną zasadę, że w sprawach o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej przedmiotem podziału są tylko aktywa (np. nieruchomość). Podział nie obejmuje natomiast długów (np. kredyt). Oznacza to, że sąd w postępowaniu o podział majątku wspólnego w zasadzie nie ustala faktu istnienia długu i jej wysokości, bo nie orzeka o ich spłacie.
PS Jeżeli jesteś zainteresowana/ny tematyką podziału majątku wspólnego małżonków zapraszam Cię do lektury poniższych tekstów:
Nierówne udziały w majątku wspólnym małżonków
Uwzględnianie prac domowych przy podziale majątku małżeńskiego
Zwrot nakładów i wydatków przy podziale majątku wspólnego małżonków
Pozdrawiam
Michał Gruchacz
* Tekst nie stanowi porady ani opinii prawnej jest wyłącznie poglądem autora.
